Bệnh sởi bùng phát: 7 điều bạn cần biết ngay để bảo vệ sức khỏe!

Hiện nay, dịch sởi đang bùng phát tại Hà Nội với số ca mắc gia tăng đáng kể. Đây là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có khả năng lây lan nhanh chóng trong cộng đồng. Đặc biệt, bệnh sởi có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, người già và những người có hệ miễn dịch suy yếu.

Hà Nội ghi nhận ca tử vong đầu tiên do sởi trong năm 2025. Từ đầu năm 2025 đến nay, thành phố đã ghi nhận 1.058 trường hợp mắc sởi trên toàn bộ các quận, huyện, thị xã, trong đó có một trường hợp tử vong.

Hãy tham khảo ngay bài viết dưới đây để cập nhật thông tin chi tiết, từ đó chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa kịp thời và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng.

1. Bệnh sởi là gì?

Bệnh sởi (Measles) là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus sởi, thuộc họ Paramyxoviridae, gây ra. Đây là một bệnh truyền nhiễm có tính lây lan cao, chủ yếu ảnh hưởng đến hệ hô hấp và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ nhỏ và những người có hệ miễn dịch yếu.

Trước khi có vắc-xin, sởi từng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nhờ vào chương trình tiêm chủng mở rộng, số ca mắc bệnh sởi đã giảm đáng kể ở nhiều quốc gia. Mặc dù vậy, bệnh vẫn có thể tái bùng phát ở những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp.

2. Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh sởi do virus sởi (Measles morbillivirus) gây ra – một loại virus chỉ lây nhiễm ở người và có khả năng lây lan rất mạnh. Virus lây truyền qua:

• Giọt bắn: Khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn nhỏ chứa virus sẽ được phóng ra và có thể hít phải bởi người xung quanh.
• Tiếp xúc trực tiếp: Tiếp xúc với nước bọt, dịch mũi của người mắc bệnh (qua việc chia sẻ đồ dùng cá nhân như ly, khăn, hoặc qua tay) cũng là một con đường lây truyền hiệu quả.
• Bề mặt nhiễm virus: Virus sởi có thể lây lan khi người bệnh chạm vào các bề mặt, đồ vật mà sau đó người khác tiếp xúc và đưa tay lên mắt, mũi hoặc miệng.

Một trong những đặc điểm nguy hiểm của virus sởi là khả năng tồn tại trong không khí. Sau khi người bệnh rời khỏi một không gian kín, virus có thể ở lại trong không khí đến 2 giờ. Điều này làm tăng đáng kể nguy cơ lây nhiễm trong các môi trường đông người như lớp học, trung tâm thương mại, phương tiện giao thông công cộng,…

3. Triệu chứng của bệnh sởi

Bệnh sởi tiến triển qua 2 giai đoạn rõ rệt:

Giai đoạn khởi phát (2 – 4 ngày đầu)

• Sốt cao: Thường từ 39 – 40°C, kèm theo cảm giác mệt mỏi và đau nhức cơ thể.
• Triệu chứng giống cảm cúm: Ho khan, sổ mũi, đau họng.
• Viêm kết mạc: Mắt đỏ, chảy nước mắt, có thể kèm theo cảm giác khó chịu.
• Đốm Koplik: Xuất hiện trong khoang miệng dưới dạng những đốm nhỏ màu trắng với viền đỏ – dấu hiệu đặc trưng của bệnh sởi, giúp bác sĩ chẩn đoán sớm.

Giai đoạn toàn phát (3 – 5 ngày sau)

• Phát ban đỏ: Ban bắt đầu xuất hiện ở mặt, sau đó lan xuống toàn thân. Ban thường kèm theo cảm giác ngứa rát.
• Sốt và mệt mỏi: Tình trạng sốt cao kéo dài, gây mất năng lượng và ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày.
• Thời gian hồi phục: Ban kéo dài khoảng 5 – 7 ngày, sau đó dần mờ đi và có thể để lại dấu hiệu bong tróc da khi lành.

4. Bệnh sởi có nguy hiểm không?

Bệnh sởi có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, nhất là đối với nhóm người dễ bị tổn thương:

• Viêm tai giữa: Gây đau tai, có thể dẫn đến giảm thính lực tạm thời.
• Viêm phổi: Một biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người già, có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
• Tiêu chảy và mất nước: Gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, đặc biệt ở trẻ nhỏ, đòi hỏi sự chăm sóc dinh dưỡng đặc biệt.
• Viêm não: Dù hiếm gặp nhưng có thể gây tổn thương não bộ vĩnh viễn, ảnh hưởng đến khả năng phát triển của trẻ.
• Viêm thanh quản, viêm khí quản: Gây khó thở, nhất là ở trẻ nhỏ, đòi hỏi sự can thiệp y tế ngay lập tức.

Việc nhận diện sớm các dấu hiệu nguy hiểm của bệnh sởi là vô cùng quan trọng để đưa ra quyết định điều trị kịp thời.

5. Cách điều trị bệnh

Hiện không có thuốc đặc trị cho bệnh sởi. Virus sẽ tự khỏi sau 10 – 14 ngày, nhưng cần chăm sóc đúng cách:

Cách chăm sóc người mắc sởi tại nhà:

• Uống nhiều nước để bù nước và điện giải.
• Nghỉ ngơi tuyệt đối để tăng đề kháng.
• Dùng thuốc hạ sốt như acetaminophen hoặc ibuprofen nếu sốt cao.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên.
• Bổ sung vitamin A theo khuyến nghị của WHO để giảm nguy cơ biến chứng.

Khi nào cần nhập viện?

• Sốt kéo dài trên 5 ngày hoặc sốt tái phát.
• Khó thở, tím tái, thở nhanh (dấu hiệu viêm phổi).
• Co giật, lú lẫn, hôn mê (dấu hiệu viêm não).

6. Bệnh kéo dài trong bao lâu?

Thông thường, bệnh sởi kéo dài từ 2 đến 3 tuần.

• Thời gian biểu hiện của triệu chứng: Các triệu chứng ban đầu xuất hiện trong vòng 6 – 21 ngày sau khi tiếp xúc với virus, sau đó đến giai đoạn toàn phát và hồi phục.
  
• Ảnh hưởng của biến chứng: Nếu có biến chứng như viêm phổi hoặc viêm não, thời gian hồi phục có thể kéo dài hơn, đòi hỏi theo dõi và chăm sóc y tế chuyên sâu.
  
• Quá trình lành bệnh: Sau khi hết ban, da có thể bong tróc nhẹ, điều này là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phục hồi.

7. Phòng ngừa bệnh sởi

Phòng ngừa là chìa khóa để kiểm soát dịch bệnh sởi, chủ yếu dựa trên việc tiêm vắc-xin và các biện pháp bảo vệ sức khỏe:

Tiêm vắc-xin sởi

• Mũi 1: Được khuyến cáo tiêm khi trẻ 9 tháng tuổi.
• Mũi 2: Tiêm bổ sung khi trẻ đạt 18 tháng tuổi, nhằm tăng cường hiệu quả miễn dịch.
• Người lớn: Đối với người lớn chưa được tiêm phòng hoặc có nguy cơ giảm miễn dịch, việc tiêm vắc-xin cũng rất quan trọng để bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Các biện pháp phòng tránh khác

• Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên, sử dụng khẩu trang khi ra ngoài và tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh.
• Thông gió và vệ sinh môi trường: Đảm bảo các không gian công cộng và nơi làm việc được thông gió tốt và vệ sinh định kỳ.
• Tăng cường sức đề kháng: Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và ngủ đủ giấc giúp nâng cao khả năng miễn dịch.
• Giám sát và thông báo: Các cơ quan y tế cần giám sát sát sao các ca nhiễm và kịp thời thông báo cho cộng đồng, giúp người dân chủ động phòng tránh.

Các câu hỏi thường gặp (FAQ) về bệnh sởi

• Nếu tôi đã tiêm phòng đầy đủ, liệu tôi có bị sởi không?

Tiêm phòng sởi giảm nguy cơ mắc bệnh rất hiệu quả, nhưng trong một số trường hợp hiếm hoi, nếu hệ miễn dịch giảm sút hoặc có lỗi trong quy trình tiêm, bệnh có thể xuất hiện với triệu chứng nhẹ. Tuy nhiên, đa số người đã tiêm vắc-xin sẽ có miễn dịch mạnh và ít nguy cơ mắc bệnh.

• Triệu chứng sởi thường xuất hiện sau bao lâu kể từ khi bị lây nhiễm?

Thông thường, các triệu chứng sởi xuất hiện sau 6 – 21 ngày kể từ lúc tiếp xúc với virus. Đầu tiên là sốt cao và triệu chứng giống cảm cúm, sau đó phát ban đỏ và các dấu hiệu đặc trưng như đốm Koplik.

• Con tôi có sốt và ho, liệu có thể là sởi không?

Sốt và ho là triệu chứng chung của nhiều bệnh nhiễm trùng. Nếu kèm theo viêm kết mạc và xuất hiện đốm Koplik trong miệng, đó có thể là dấu hiệu của sởi. Trong trường hợp nghi ngờ, hãy đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán chính xác.

• Trường hợp nghi ngờ mắc bệnh sởi, tôi cần tiến hành cách ly như thế nào?

Nếu nghi ngờ mắc bệnh sởi, bạn nên ở nhà cách ly để tránh lây lan virus cho người khác. Điều này bao gồm:

• Ở riêng trong một phòng thông gió tốt
• Sử dụng khẩu trang khi phải ra khỏi phòng
• Tránh tiếp xúc với người khác, đặc biệt là những người có nguy cơ cao (trẻ nhỏ, người già, người có hệ miễn dịch yếu)
• Thực hiện vệ sinh tay thường xuyên và lau dọn các bề mặt tiếp xúc chung

Dịch sởi đang bùng phát tại Hà Nội và có nguy cơ lan rộng. Tiêm vắc-xin đầy đủ là cách phòng ngừa tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Khi phát hiện dấu hiệu sởi, cần chăm sóc đúng cách và theo dõi sát để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline 0865989594 hoặc để lại câu hỏi tại đây để được tư vấn chi tiết hơn.

Xem thêm: 5 yếu tố gây suy giảm sức đề kháng