9 loại ung thư phổ biến nhất và mối hiểm họa đối với loài người

Theo IARC, một cơ quan chuyên môn về ung thư của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, ung thư là một mối đe dọa sức khỏe toàn cầu khi số lượng người mắc ngày một ra tăng. Trong đó, 9 loại ung thư phổ biến nhất thế giới và cả ở Việt Nam bạn cần biết để có thể kiểm soát căn bệnh quái ác này.

Năm 2018, số ca mới bị ung thư ở nước ta ước tính khoảng 165.000 người. Việt Nam đứng thứ 99 trên 185 quốc gia và vùng lãnh thổ trên bản đồ ung thư thể giới. Mặc dù tỉ lệ mắc ung thư ở Việt Nam không cao, nhưng tỉ lệ tử vong khá lớn, xếp thứ 56 với tỉ lệ 110 người trên 100 nghìn dân vào năm 2016. Dưới đây là 9 loại ung thư phổ biến nhất theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới:

Ung thư gan

Ung thư gan là bệnh ung thư phổ biến nhất tại Việt Nam, với tỉ lệ khoảng 15,4% trong tổng số ca mắc ung thư. Ung thư gan có thể hình thành trong gan, hoặc một loại ung thư khác có di căn đến gan.

Ung thư hình thành trong gan phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan. Các loại ung thư ít phổ biến hơn như ung thư đường mật trong gan, u nguyên bào gan.

Ung thư di căn đến gan phổ biến hơn so với ung thư hình thành trong gan. Ung thư bắt đầu từ một vị trí khác trong cơ thể, ví dụ như ruột kết, phổi, vú, và sau đó di căn đến gan.

Ung thư gan

Triệu chứng

Giai đoạn đầu của ung thư gan thường không có triệu chứng rõ ràng. Một số dấu hiệu bạn có thể quan sát được như:

• Giảm cân đột ngột
• Ăn không ngon miệng, chán ăn
• Đau bụng trên
• Buồn nôn, ói mửa
• Suy nhược cơ thể, mệt mỏi
• Sưng bụng
• Vàng da, vàng mắt
• Phân màu trắng

Nếu có các biểu hiện này, bạn nên đến cơ sở y tế để khám tổng quát, đảm bảo sức khỏe luôn khỏe mạnh.

Nguyên nhân

Ung thư gan xảy ra khi các tế bào gan bị đột biến, hoạt động ngoài tầm kiểm soát của cơ thể và cuối cùng hình thành khối u – tế bào ung thư.

Một số yếu tố rủi ro có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan như: Xơ gan, nhiễm virus viêm gan B, viêm gan C, bệnh tiểu đường, bệnh gan nhiễm mỡ.

Phòng ngừa

Một số biện pháp phòng ngừa bạn có thể tham khảo:

• Giảm nguy cơ xơ gan: Hạn chế uống rượu, duy trì cân nặng hợp lý
• Tiêm phòng viêm gan B
• Phòng tránh viêm gan C

Ung thư phổi

Ung thư phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư trên toàn thế giới. Những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư phổi nhất.

Ung thư phổi

Triệu chứng

Ung thư phổi thường không gây ra các triệu chứng, dấu hiệu trong giai đoạn đầu. Các triệu chứng thường nhận ra khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng. Một số dấu hiệu như:

• Cơn ho mãi không dứt
• Ho ra máu, chỉ là một lượng nhỏ
• Hụt hơi
• Đau ngực
• Khàn tiếng
• Sụt cân
• Đau nhức xương
• Đau đầu

Nguyên nhân

Những người hút thuốc lá và cả những người tiếp xúc với khói thuốc đều có nguy cơ mắc ung thư phổi. Ngoài ra, những người không hút hoặc không tiếp xúc với khói thuốc vẫn có thể mắc ung thư phổi bởi các yếu tố rủi ro sau:

• Xạ trị do mắc một bệnh ung thư khác có thể di căn đến phổi
• Tiếp xúc với khí radon, một loại khí được tạo ra do sự phân hủy tự nhiên của uranium trong đất, đá và nước.
• Tiếp xúc với amiăng hoặc các chất gây ung thư khác như asen, crom, niken có thể làm tăng nguy cơ phát triển thành ung thư phổi.
• Tiền sử gia đình có người bị ung thư phổi

Phòng ngừa

Một số biện pháp bạn nên thực hiện để giảm nguy cơ mắc một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất:

• Bỏ thuốc, không hút thuốc lá
• Tránh khỏi thuốc
• Kiểm tra mức khí radon trong nhà của bạn
• Tránh các chất gây ung thư tại nơi làm việc, đảm bảo an toàn lao động
• Tập thể dục mỗi ngày
• Ăn chế độ ăn uống đầy đủ, nhiều rau xanh, trái cây.

Ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày là một bệnh ung thư phổ biến nhất với những bất thường đầu tiên từ tế bào dạ dày.

Triệu chứng

Các triệu chứng của ung thư dạ dày có thể gặp như:

• Khó nuốt
• Cảm thấy đầy hơi sau ăn
• Nhanh no dù chỉ mới ăn một lượng thức ăn nhỏ
• Ợ nóng
• Khó tiêu
• Buồn nôn
• Đau bụng

Nguyên nhân

Mặc dù có nhiều nghiên cứu về ung thư dạ dày, xong các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra đâu là nguyên nhân sâu xa gây ra bệnh này. Một số yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến ung thư dạ dày gồm:

• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản
• Béo phì
• Ăn mặn
• Ăn ít trái cây và rau xanh
• Tiền sử gia đình có người bị ung thư dạ dày
• Viêm dạ dày lâu năm
• Nhiễm vi khuẩn H.pylori
• Polyp dạ dày

Phòng ngừa

Để giảm nguy cơ mắc bệnh dạ dày, bạn có thể:

• Duy trì cân nặng hợp lý
• Chọn một chế độ ăn uống đầy đủ trái cây và rau quả
• Giảm lượng muối trong thức ăn

Ung thư vú

Ung thư vú là một trong 5 loại ung thư phổ biến nhất ở Việt Nam và trên thế giới. Hiện nay, đây là bệnh ung thư nhận được nhiều sự quan tâm của cộng đồng.

Triệu chứng

Các dấu hiệu của ung thư vú có thể gồm:

• Cảm khác có khối u dày, cứng ở vú so với vùng cơ xung quanh
• Thay đổi kích thước, hình dạng hoặc vẻ ngoài của vú
• Da vùng ngực có thể bị lõm
• Vùng da quanh núm vú có thể bị đóng vảy, bong tróc, lột da
• Da bị đỏ hoặc rỗ ở vú

Nguyên nhân

Các nhà khoa học đã xác định các yếu tố nội tiết tố, lối sống, môi trường có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư vú:

• Phụ nữ có khả năng bị ung thư vú hơn nam giới
• Tuổi tác: tuổi càng cao thì nguy cơ ung thư vú tăng
• Di truyền
• Tiếp xúc với các bức xạ
• Béo phì
• Có kinh nguyệt sớm (trước 12 tuổi)
• Mãn kinh muộn
• Sinh con muộn (ngoài 30 tuổi)

Phòng ngừa

Thay đổi lối sống hàng ngày có thể giúp giảm nguy cơ ung thư vú:

• Tầm soát ung thư vú
• Tự kiểm tra vú
• Tập thể dục hàng ngày
• Không uống rượu
• Hạn chế liệu pháp hormone sau mãn kinh
• Duy trì cân nặng hợp lý
• Chọn chế độ ăn uống lành mạnh
• Phòng ngừa bằng vắc xin

Ung thư đại trực tràng

Ung thư đại trực tràng là bệnh ung thư bắt đầu ở ruột già hoặc trực tràng. Cả hai cơ quan này đều nằm ở phần dưới của hệ tiêu hóa.

Triệu chứng

Giai đoạn đầu, ung thư trực tràng có thể không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào. Một vài dấu hiệu bạn có thể gặp phải như:

• Táo bón
• Tiêu chảy
• Thay đổi màu phân, hình dạng phân
• Phân có máu
• Chảy máu trực tràng
• Chuột rút ở bụng
• Đau bụng

Ở giai đoạn muộn (giai đoạn 3 và 4), các triệu chứng có thể gặp như:

• Mệt mỏi quá mức
• Giảm cân
• Cảm giác đầy bụng thường xuyên
• Nôn mửa

Nguyên nhân

Ung thư trực tràng có thể do đột biến gen, di truyền hoặc di căn từ các bệnh ung thư khác. Một số yếu tố rủi ro làm tăng nguy cơ mắc ung thư trực tràng như:

• Tiền sử polyp đại tràng
• Bệnh đường ruột
• Tiền sử gia đình
• Thừa cân, béo phì
• Hút thuốc
• Nghiện rượu
• Bệnh tiểu đường
• Người ít vận động

Phòng ngừa

Các yếu tố nguy cơ nhất định như tuổi tác, tiền sử gia đình không thể ngăn được. Tuy nhiên, các yếu tố thuộc lối sống, chế độ ăn bạn hoàn toàn có thể áp dụng để phòng ngừa ung thư đại trực tràng:

• Không uống rượu
• Bỏ thuốc
• Giảm cân
• Tập thể dục mỗi ngày
• Tránh thực phẩm chế biến sẵn
• Giảm chất béo trong chế độ ăn
• Quản lý lượng đường huyết đối với bệnh tiểu đường.

Ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới. Thông thường, ung thư tuyến tiền liệt phát triển chậm và chỉ giới hạn trong tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, một số loại ung thư tuyến tiền liệt có thể phát triển mạnh và lây lan nhanh chóng.

Triệu chứng

Giai đoạn đầu, ung thư tuyến tiền liệt có thể không gây ra triệu chứng cụ thể. Khi tiến triển nặng, có thể gây ra các triệu chứng như:

• Khó đi tiểu
• Nước tiểu chảy chậm
• Máu trong tinh dịch
• Khó chịu vùng xương chậu
• Đau xương
• Rối loạn cương dương

Yếu tố rủi ro

Các yếu tố rủi ro làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt bao gồm:

• Tuổi tác
• Béo phì
• Tiền sử gia đình

Phòng ngừa

• Chế độ ăn uống lành mạnh
• Tập thể dục thường xuyên
• Duy trì cân nặng hợp lý
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Ung thư vòm họng

Ung thư vòm họng ngoài ảnh hưởng đến vùng cổ họng, có thể ảnh hưởng đến nắp thanh quản. Ung thư amidan, một dạng khác của ung thư vòm họng, ảnh hưởng đến amidan nằm ở phía sau cổ họng.

Ung thư vòm họng

Triệu chứng

• Ho
• Những thay đổi trong giọng nói của bạn, chẳng hạn như khàn giọng, phát âm không rõ
• Khó nuốt
• Đau tai
• Viêm, loét vùng cổ họng
• Đau họng

Yếu tố rủi ro

• Sử dụng thuốc lá
• Uống rượu quá mức
• Virus HPV gây ra
• Chế độ ăn thiếu trái cây và rau xanh
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản

Phòng ngừa

Một số biện pháp giảm nguy cơ ung thư vòm họng như:

• Bỏ thuốc lá, không hút thuốc
• Hạn chế rượu
• Chế độ ăn đầy đủ chất
• Bảo vệ bạn khỏi virus HPV bằng cách quan hệ tình dục đúng cách, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục.

Ung thư tuyến tụy

Ung thư tuyến tụy xuất phát từ các mô của tuyến tụy bị tổn thương hoặc đột biến tế bào. Ung thư tuyến tụy ít khi được phát hiện ở giai đoạn đầu, các triệu chứng thường xuất hiện khi bệnh đã bước sang giai đoạn nặng.

Triệu chứng

• Đau bụng lan ra sau lưng
• Chán ăn, sụt cân ngoài ý muốn
• Phân màu sáng
• Nước tiểu sẫm màu
• Ngứa da
• Bệnh nhân tiểu đường mắc ung thư tuyến tụy khó có thể kiểm soát lượng đường trong máu
• Mệt mỏi

Yếu tố rủi ro

• Hút thuốc
• Bệnh tiểu đường
• Viêm tụy mãn tính
• Tiền sử gia đình bị ung thư tuyến tụy
• Béo phì
• Người cao tuổi (trên 65 tuổi) có nguy cơ mắc cao

Phòng ngừa

• Bỏ thuốc lá
• Duy trì cân nặng hợp lý
• Chế độ ăn lành mạnh

Ung thư tuyến giáp

Tuyến giáp có vai trò sản xuất hormone, điều chỉnh nhịp tim, huyết áp, nhiệt độ cơ thể và cân nặng. Tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp ngày càng gia tăng và trở thành một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất.

Triệu chứng

Ung thư tuyến giáp thường không có dấu hiệu ở giai đoạn đầu. Khi bệnh tiến triển, một số dấu hiệu như:

• Khối u, nốt sần có thể sờ thấy qua da trên cổ của bạn
• Những thay đổi trong giọng nói, khàn giọng
• Khó nuốt
• Đau cổ và họng
• Sưng hạch ở cổ

Yếu tố rủi ro

• Phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp hơn so với nam giới
• Tiếp xúc với bức xạ: các phương pháp điều trị bằng tia xạ lên đầu và cổ làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp
• Một số hội chứng di truyền từ gia đình: đa sản nội tiết, hội chứng Cowden, bệnh đa polyp

Phòng ngừa

• Phòng ngừa cho những người có nguy cơ cao: Người lớn và trẻ em có đột biến gen di truyền làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp có thể cân nhắc đến phẫu thuật tuyến giáp để ngăn ngừa ung thư
• Phòng ngừa cho những công nhân ở nhà máy điện hạt nhân để ngăn chặn ảnh hưởng của bức xạ lên tuyến giáp.

Ung thư – mối hiểm họa đối với loài người

Thống kê cho thấy, châu Âu chiếm gần 1/4 số ca ung thư toàn cầu và 1/5 số ca tử vong do ung thư. Dân số châu Mỹ là 13% so với thế giới, nhưng số ca ung thư chiếm đến 21% và khoảng 14% số ca tử vong. Ở châu Á và châu Phi, tỷ lệ tử vong do ung thư lần lượt là 57,3% và 7,3%.

Các con số này đáng báo động và điều đặt ra cho tất cả các quốc gia là làm thế nào để ngăn ngừa ung thư hiệu quả. Với nền kinh tế đang phát triển nhanh, sự chuyển dịch ung thư liên quan đến nghèo đói, nhiễm trùng sang ung thư liên quan đến lối sống ngày một cao, điển hình ở các nước công nghiệp.

Trên đây là các loại ung thư phổ biến nhất thế giới và các thông tin chung liên quan đến các bệnh ung thư này. Từ đó, đưa ra các biện pháp phòng ngừa bạn có thể áp dụng để giảm thiểu nguy cơ ung thư thấp nhất.