Trị liệu miễn dịch ung thư – hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư

Bên cạnh các phương pháp điều trị ung thư truyền thống như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, trị liệu miễn dịch ung thư đang là xu hướng được nghiên cứu rộng rãi. Ngày càng có nhiều thuốc miễn dịch được FDA chấp thuận trong các phác đồ điều trị ung thư. Liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư đã đem lại hy vọng và cơ hội sống cho nhiều bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn, không đáp ứng điều trị với các phương pháp truyền thống.

Trị liệu miễn dịch ung thư là gì?

Hệ miễn dịch có khả năng phát hiện và tiêu diệt các tác nhân lạ xâm nhập vào cơ thể như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng và cả các tế bào bất thường trong đó có tế bào ung thư. Những tế bào ung thư có tốc độ phân chia quá nhanh và có khả năng lẩn trốn miễn dịch. Vì thế, hệ miễn dịch ở người bình thường không đủ khả năng tiêu diệt toàn bộ khối u.

Trị liệu miễn dịch ung thư là một hình thức điều trị ung thư tăng cường sức mạnh của hệ thống miễn dịch của chính cơ thể để ngăn ngừa, kiểm soát và loại bỏ ung thư.

Trị liệu miễn dịch ung thư – xu hướng mới hiện nay

Các liệu pháp miễn dịch trong ung thư

Dưới đây là các liệu pháp miễn dịch ung thư đã được cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ FDA chấp thuận hoặc đang được thử nghiệm trong các thử nghiệm lâm sàng

Liệu pháp tế bào nuôi

Hệ thống miễn dịch của chúng ta có khả năng nhận biết và loại bỏ các tế bào đã bị nhiễm trùng hoặc bị hư hỏng cũng như những tế bào đã trở thành ung thư. Trong trường hợp ung thư, các tế bào miễn dịch được gọi là tế bào T sát thủ đặc biệt mạnh mẽ chống lại ung thư, do khả năng liên kết với các dấu hiệu được gọi là kháng nguyên trên bề mặt tế bào ung thư.

Liệu pháp tế bào nuôi, còn được gọi là liệu pháp miễn dịch tế bào. Đây là hình thức điều trị sử dụng các tế bào của hệ thống miễn dịch của chúng ta để loại bỏ ung thư. Tận dụng khả năng tự nhiên của các tế bào miễn dịch, các nhà khoa học sẽ tăng cường số lượng các tế bào này, gắn thêm các thụ thể để tăng cường khả năng phát hiện và tiêu diệt tế bào ung thư của tế bào T sát thủ, sau đó truyền chúng trở lại cơ thể.

Liệu pháp miễn dịch tế bào có thể được triển khai theo nhiều cách khác nhau:

• Liệu pháp Tế bào Lympho Xâm nhập Khối u (TIL)
• Liệu pháp thụ thể tế bào T được thiết kế (TCR)
• Liệu pháp tế bào T thụ thể kháng nguyên (CAR)
• Liệu pháp tế bào diệt tự nhiên (NK)

Kháng thể nhắm mục tiêu

Là một hình thức trị liệu miễn dịch ung thư, có thể phá vỡ hoạt động của tế bào ung thư. Và cảnh báo hệ thống miễn dịch để nhắm mục tiêu và loại bỏ tế bào ung thư. Kháng thể là các protein được sản xuất trong cơ thể bởi một loại tế bào miễn dịch gọi là tế bào lympho B. Kháng thể có khả năng tiêu diệt các mối đe dọa như vi khuẩn, virus, tế bào ung thư. Hệ thống miễn dịch trong cơ thể có khả năng tạo ra hàng nghìn tỷ loại kháng thể khác nhau.

Giờ đây, với ung thư, các nhà khoa học có thể tạo ra và tùy chỉnh các kháng thể chống lại các mục tiêu ung thư cụ thể. Chúng được gọi là các kháng thể đơn dòng do cấu trúc của chúng giống hệt nhau.

• Kháng thể đơn dòng (mAb): là loại kháng thể mà khi liên kết với tế bào ung thư, một đầu chúng có thể phá vỡ cơ chế hoạt động của tế bào ung thư như ức chế con đường cho phép tế bào ung thư nhân lên không kiểm soát. Một đầu còn lại của kháng thể này đồng thời phát tín hiệu cho các tế bào miễn dịch trong cơ thể đến để loại bỏ tế bào ung thư. Năm 1997, FDA đã phê duyệt kháng thể đầu tiên để điều trị đầu tiên để điều trị ung thư – kháng thể đơn dòng rituximab (Rituxan cho ung thư bạch cầu).

Cơ chế tiêu diệt tế bào ung thư của liệu pháp miễn dịch kháng thể đơn dòng

• Tổ hợp thuốc – kháng thể ADC: là một tổ hợp kết hợp giữa kháng thể đơn dòng và một loại thuốc có thể tiêu diệt tế bào ung thư. Trong đó kháng thể làm nhiệm vụ nhắm mục tiêu tế bào ung thư. Sau đó các thuốc hóa trị liệu trực tiếp đến khối u để tiêu diệt tế bào ung thư. Bằng cách này có thể làm giảm tác dụng phụ của các thuốc hóa trị liệu trên các tế bào lành.
• Kháng thể đặc hiệu kép: là một loại liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư, được tạo ra bằng cách lấy các vùng đầu cuối nhắm mục tiêu của 2 kháng thể khác nhau và kết hợp chúng để tạo ra một sản phẩm có thể liên kết với 2 mục tiêu khác nhau. Một số kháng thể đặc hiệu kép được gọi là tương tác tế bào T đặc hiệu kép, hoặc BiTE, nhắm mục tiêu vào cả tế bào ung thư và tế bào miễn dịch lympho T.

Các BiTE này hoạt động để đưa các tế bào T đến gần – và cho phép chúng loại bỏ các tế bào ung thư. Kháng thể đặc hiệu kép đầu tiên — BiTE có tên là Blinatumomab (Blincyto®) —đã được FDA chấp thuận vào năm 2014 cho nhóm bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu. Các kháng thể đặc hiệu kép khác đã được phát triển để nhắm mục tiêu các kháng nguyên ung thư khác nhau.

Các thuốc điều hòa miễn dịch

Hệ thống miễn dịch của cơ thể có các protein điều hòa miễn dịch tương tự như phanh và bàn đạp để kìm hãm và kích hoạt hệ miễn dịch. Thuốc điều hòa miễn dịch là các chất có thể tác động vào 2 cơ chế này. Các chất điều hòa miễn dịch được chia làm 4 loại:

• Chất ức chế “chốt” kiểm soát miễn dịch: hệ thống phanh của hệ miễn dịch được sử dụng để ngăn các tế bào miễn dịch tấn công tế bào lành. Các khối u có khả năng điều khiển hệ thống phanh này để ngăn chặn các phản ứng miễn dịch và tự bảo vệ chúng. Các chất ức chế “chốt kiểm soát miễn dịch” hoạt động bằng cách ngăn chặn các điểm kiểm soát miễn dịch. Từ đó tăng cường phản ứng miễn dịch chống lại tế bào ung thư. Đây là loại chất điều hòa miễn dịch hiệu quả nhất được phát triển cho đến nay.

Năm 2011, FDA đã phê duyệt liệu pháp miễn dịch ức chế chốt kiểm soát đầu tiên để điều trị ung thư – Ipilimumab chặn CTLA-4 cho khối u ác tính.

• Cytokine: cytokine là các phân tử truyền tin điều chỉnh sự trưởng thành, tăng trưởng và khả năng đáp ứng của tế bào miễn dịch. Hoạt chất Aldesleukin (Proleukin) đã được FDA chấp thuận cho nhóm bệnh nhân ung thư thận và u ác tính.
• Các chất chủ vận Agonist: chất chủ vận kích hoạt các con đường thúc đẩy phản ứng miễn dịch đặc hiệu. Chúng kích hoạt các tế bào T “sát thủ” tấn công trực tiếp các tế bào ung thư. Hoặc kích hoạt hoạt động của các tế bào miễn dịch bẩm sinh như tế bào đuôi gai, điều phối các phản ứng miễn dịch tổng thể chống lại ung thư bằng cách tăng cường khả năng phát hiện tế bào ung thư và tăng cường hoạt động của tế bào T.
• Chất bổ trợ: kích hoạt các con đường liên quan đến hệ thống miễn dịch bẩm sinh, kích thích các phản ứng miễn dịch nói chung và cuối cùng thúc đẩy các phản ứng miễn dịch đặc hiệu

Liệu pháp virus Oncolytic

Là một dạng trị liệu miễn dịch ung thư sử dụng virus để lây nhiễm và tiêu diệt tế bào ung thư. Các virus này được sửa đổi gọi là virus gây ung thư. Đây là 1 phương pháp đầy hứa hẹn để điều trị ung thư vì một số lý do:

• Tế bào ung thư thường bị suy giảm khả năng phòng thủ chống virus nên chúng dễ bị nhiễm trùng
• Những virus này được thiết kế làm giảm khả năng lây nhiễm cho các tế bào khỏe mạnh.
• Sau khi lây nhiễm, các virus oncolytic này có thể khiến các tế bào ung thư vỡ tung, tiêu diệt các tế bào ung thư và giải phóng kháng nguyên ung thư. Sau đó, những kháng nguyên này có thể kích thích các phản ứng miễn dịch của cơ thể để tìm ra và loại bỏ bất kỳ tế bào khối u nào còn sót lại gần đó. Năm 2015, FDA đã phê duyệt liệu pháp miễn dịch virus gây ung thư đầu tiên để điều trị ung thư – T-VEC cho khối u ác tính.

Phương pháp điều trị này bao gồm một loại virus herpes đã được thiết kế khiến các tế bào ung thư bị nhiễm tạo ra protein GM-CSF kích thích miễn dịch.

Vacxin điều trị ung thư

Khối u của mỗi cá nhân có tính cá thể và có kháng nguyên nhận diện riêng. Do đó, các phương pháp tiếp cận vacxin ung thư phức tạp hơn. May mắn thay, các chuyên gia có thể xác định các mục tiêu trên khối u của bệnh nhân có thể giúp phân biệt với các tế bào bình thường. Ví dụ như, nồng độ phosphatase axit PAP cao bất thường ở các tế bào ung thư tuyến tiền liệt. Vacxin Sipuleucel-T (Provenge) đã được phát triển và được FDA chấp thuận vào năm 2010 để điều trị ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn cuối.

Một trường hợp khác là vacxin phòng lao BCG đã được sử dụng như 1 chất kích thích miễn dịch được FDA chấp thuận sử dụng điều trị ung thư bàng quang giai đoạn đầu.

Phương pháp trị liệu miễn dịch ung thư được chỉ định khi nào?

Trị liệu miễn dịch ung thư hiện nay chưa phổ biến như các phương pháp truyền thông phẫu thuật, hóa trị, xạ trị. Tùy vào từng loại ung thư, giai đoạn tiến triển của khối u, đặc điểm di căn và thể trạng của từng bệnh nhân mà liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư được chỉ định vào các thời điểm khác nhau. Hiện tại, đa phần trị liệu miễn dịch ung thư thường được áp dụng cho ung thư giai đoạn muộn, các phương pháp điều trị truyền thống không đáp ứng.

Trị liệu miễn dịch ung thư có thể được chỉ định đơn độc, hoặc kết hợp với hóa trị, xạ trị. Chi phí điều trị bằng liệu pháp miễn dịch cao hơn khá nhiều so với các phương pháp còn lại. Ngoài ra, hiện nay các chương trình thử nghiệm lâm sàng các thuốc miễn dịch tại phase III đang được tiến hành ở nhiều bệnh viện ung bướu lớn trên cả nước. Đây cũng là một cơ hội dành cho các bệnh nhân ung thư khi mà các phương pháp truyền thống không còn hi vọng. Bệnh nhân tham gia các TNLS này sẽ được miễn phí toàn bộ chi phí điều trị liên quan đến thuốc miễn dịch và các tác dụng phụ có thể xảy ra.

Beta-glucan – liệu pháp miễn dịch tự thân từ tự nhiên cho bệnh nhân ung thư

Bên cạnh các thuốc miễn dịch dạng thuốc hóa dược, liệu pháp miễn dịch tự thân từ tự nhiên đã được chứng minh là an toàn và có hiệu quả nhất định. Beta-glucan 1,3/1,6 tách chiết từ nấm men là hoạt chất miễn dịch hàng đầu từ tự nhiên. Thế giới đã phát hiện, nghiên cứu và ứng dụng beta-glucan trong hỗ trợ điều trị ung thư từ những năm 1960.

Beta-glucan 1,3/1,6 có tác dụng kích hoạt cả miễn dịch bẩm sinh và phản ứng miễn dịch đặc hiệu để ức chế sự phát triển của ung thư. Beta-glucan còn có khả năng làm giảm tác dụng phụ do hóa xạ trị, kích thích tạo máu, ngăn thừa thiếu máu và suy giảm miễn dịch ở bệnh nhân ung thư do hóa xạ trị.

Năm 2017, lần đầu tiên tại Việt Nam, các nhà khoa học tại BCC Pharma đã tách chiết thành công beta-glucan 1,3/1,6 tinh khiết bằng công nghệ enzyme sinh học và ứng dụng sản xuất trên quy mô công nghiệp. Quy trình tách chiết đã được chứng nhận giải pháp hữu ích, Bộ Khoa học và Công nghệ.

Bộ sản phẩm ISA, BGPlus của BCC Pharma là niềm hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư. ISA chứa beta-glucan 1,3/1,6 hàm lượng cao 320mg/1 viên nang chuyên biệt cho bệnh nhân ung thư. BG Plus với công thức gồm 120mg beta-glucan/1 viên nang có bổ sung thêm đông trùng hạ thảo, Nano curcumin cùng vitamin C và vitamin nhóm B, ngoài sử dụng cho bệnh nhân ung thư, có thể dùng cho bệnh nhân tiểu đường, mỡ máu cao, để tăng cường sức khỏe cho những người đang bị suy nhược, mới ốm dậy hoặc sau phẫu thuật.

Liệu pháp miễn dịch tự thân từ tự nhiên – Beta-glucan 1,3/1,6 của BCC Pharma cho bệnh nhân ung thư

Kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng cuộc sống là mục tiêu điều trị cho bệnh nhân ung thư. Trị liệu miễn dịch ung thư đã được chứng minh trên lâm sàng về 2 hiệu quả nói trên. Mặc dù vẫn còn những tác dụng phụ nhưng đây chắc chắn là 1 phương pháp có nhiều tiềm năng trong tương lai.

Để được Dược sĩ tư vấn về liệu pháp miễn dịch trong ung thư, vui lòng gọi điện đến Hotline 0936.057.556  hoặc truy cập website Bccpharma.com.vn