Hướng dẫn cách dùng beta-glucan giảm tác dụng phụ hóa xạ trị

Hàng triệu nghiên cứu trên thế giới đã được công bố chứng minh beta-glucan giảm tác dụng phụ hóa xạ trị. Vì sao beta-glucan có tác dụng này và dùng thế nào mới hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bệnh nhân cách dùng beta-glucan giảm tác dụng phụ hóa xạ trị hiệu quả.

Beta-glucan là gì và có nguồn gốc từ đâu?

Beta-glucan là polysaccharide có trong thành tế bào nấm men, các loại nấm ăn được, vỏ ngũ cốc như yến mạch, lúa mạch. Đây là hoạt chất kích thích miễn dịch được thế giới nghiên cứu nhiều nhất trong các hoạt chất chiết xuất từ thực vật.

Vậy vì sao beta-glucan giảm tác dụng phụ hóa xạ trị?

Beta-glucan giảm tác dụng phụ do hóa trị như thế nào?

Tác dụng phụ trên bệnh nhân ung thư điều trị bằng hóa trị

Hóa trị không chỉ tiêu diệt các tế bào có tốc độ phân chia nhanh như tế bào ung thư mà còn ức chế/tiêu diệt các tế bào bình thường khác của cơ thể có tốc độ phân chia nhanh như tế bào tủy xương, nang tóc, niêm mạc miệng, niêm mạc đường tiêu hóa… Do đó, bệnh nhân điều trị ung thư bằng hóa trị có thể gặp các tác dụng phụ sau:

• Trên tủy xương: gây thiếu một hoặc cả 3 dòng tế bào trong máu gồm hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu. Thiếu hồng cầu thì bệnh nhân mệt mỏi, suy nhược; thiếu bạch cầu gây suy giảm miễn dịch; thiếu tiểu cầu thì bệnh nhân dễ bị chảy máu, máu khó đông
• Rụng tóc
• Buồn nôn, nôn, mất cảm giác ngon miệng
• Viêm loét miệng lưỡi, dạ dày ruột
• Tiêu chảy
• Một số hóa chất còn tác động xấu đến thần kinh gây yếu chi, run, mất thăng bằng, khó tập trung, rối loạn nhận thức,…

Vì sao beta-glucan giảm tác dụng phụ do hóa trị?

• Beta-glucan làm tăng số lượng tế bào tiền thân bạch cầu hạt, đại thực bào và hồng cầu trong tủy xương. Beta-glucan tăng sinh tế bào gốc tạo máu và biệt hóa các tế bào tiền thân để tạo ra bạch cầu hạt và đại thực bào. Do đó, giảm các tác dụng phụ do suy tủy gây ra. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, bệnh nhân ung thư điều trị bằng hóa trị nếu có sử dụng beta-glucan trước, trong và sau hóa trị thì chỉ cần 1 tuần để hồi phục tạo máu thay vì 2 tháng như bình thường. Cơ chế điều hòa tạo máu của beta-glucan là kích thích sản xuất các cytokine và yếu tố tăng trưởng tạo máu.
• Bệnh nhân sau hóa trị, hệ miễn dịch bị suy giảm nên rất hay mắc các bệnh lý nhiễm trùng cơ hội như viêm phổi, viêm loét niêm mạc miệng, dạ dày. Beta-glucan kích hoạt tăng cường hoạt động của đại thực bào, các tế bào sát thủ tự nhiên NK, tế bào đuôi gai,… và tăng cường sản sinh kháng thể từ các tế bào miễn dịch lympho B & T. Vì thế giúp giảm nguy cơ bị nhiễm trùng cơ hội.
• Một nghiên cứu trên 62 bệnh nhân ung thư đại trực tràng điều trị bằng hóa trị với phác đồ FOLFOX-4. Các bệnh nhân được đánh giá hồi cứu trong 2 nhóm: một nhóm nhận beta-glucan (beta 1,3/1,6-D-glucan) và 1 nhóm chứng không nhận. Đánh giá trước và 1 tuần sau hóa trị cho thấy ở nhóm bệnh nhân có sử dụng beta-glucan trong và sau hóa trị, số lượng bạch cầu và bạch cầu trung tính giảm không đáng kể, viêm niêm mạc miệng và tiêu chảy ít gặp hơn. Trong khi đó, nhóm chứng giảm cả bạch cầu, bạch cầu trung tính và tiểu cầu.
• Methotrexate là một thuốc hóa trị có nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng do tình trạng tổn thương mô bởi các gốc tự do (stress oxy hóa). Beta-glucan có khả năng thu dọn các gốc tự do, giảm quá trình tự chết theo chương trình apoptosis của bạch cầu. Do đó, giảm các tác dụng phụ trên gan, thận, ruột do hóa trị.

Beta-glucan giảm tác dụng phụ do xạ trị như thế nào?

Tác dụng phụ trên bệnh nhân ung thư điều trị bằng xạ trị

Tùy vào vị trí xạ trị mà bệnh nhân ung thư có thể gặp tác dụng phụ khác nhau. Một số tác dụng phụ do xạ trị có thể kể đến như rụng tóc, mệt mỏi, viêm miệng, mất vị giác, suy giảm miễn dịch.

Xạ trị ở não có thể ảnh hưởng đến trí nhớ, xạ trị ngực có thể gây viêm phổi, xơ hóa phổi,… Phản ứng trên da cũng là một tác dụng phụ phổ biến của xạ trị. Bức xạ phải đi qua da để đến khối u cần tiêu diệt. Da ở vùng bức xạ đi qua thường bị phồng rộp, ngứa, phát ban, đỏ,…

Vì sao beta-glucan giảm tác dụng phụ do xạ trị?

Beta-glucan như một chất bảo vệ phóng xạ có thể giảm thiểu những độc tính do phơi nhiễm với bức xạ trong thời gian dài ở BN ung thư điều trị bằng chiếu xạ.

• Sử dụng beta-glucan làm tăng nồng độ interleukin IL-1. IL-1 có vai trò bảo vệ tủy xương khỏi phóng xạ. Ngoài ra, beta glucan bảo vệ các tế bào tủy xương khỏi bị tổn thương do bức xạ thông qua việc thu dọn các gốc tự do sinh ra trong tế bào tủy xương (ROS), giảm thiểu tổn thương DNA của tế bào tủy xương và cải thiện tiến trình chu kỳ tế bào, và do đó giảm thiểu suy tủy do chiếu xạ và kích thích tạo máu.
• Beta-glucan tăng cường hoạt động của các tế bào miễn dịch gồm tế bào diệt tự nhiên (NK) và tế bào diệt tế bào đích được hoạt hóa bởi lymphokin (LAK) dường như đóng một vai trò trong việc ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát liên quan đến chiếu xạ và có thể góp phần làm giảm sự tăng trưởng của khối u.
• Beta-glucan giúp giảm đáng kể các cytokine tiền viêm IL-6 và kích thích sản xuất các cytokine chống viêm. Do vậy có thể ngăn chặn quá trình viêm quá mức và giảm các triệu chứng viêm gặp phải ở bệnh nhân xạ trị bị viêm phổi, viêm da.

Hướng dẫn cách dùng beta-glucan giảm tác dụng phụ hóa xạ trị

• Nên dùng beta-glucan ngay từ giai đoạn trước hóa xạ trị bởi beta-glucan có thể bảo vệ tủy xương khỏi phóng xạ. Sau đó, tiếp tục cho bệnh nhân sử dụng trong và sau hóa xạ trị để kích thích tạo máu, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh hơn. Đồng thời cũng để tăng cường miễn dịch toàn thân, ngăn ngừa nhiễm trùng do suy giảm miễn dịch sau hóa xạ trị.
• Lựa chọn sản phẩm có chứa beta-1,3/1,6-D-glucan thay vì beta 1,3/1,4 D-glucan vì các nghiên cứu đã chỉ ra beta-1,3/1,6-D-glucan có hoạt tính cao hơn
• Lựa chọn beta-glucan có độ tinh khiết cao, được sản xuất bằng phương pháp enzyme thay vì phương pháp hóa học. Công nghệ enzyme giúp bảo tồn được nguyên vẹn cấu trúc nguyên bản của beta-1,3/1,6-D-glucan nên giữ nguyên hoạt tính của beta-glucan. Đồng thời, tách chiết beta-glucan bằng công nghệ enzyme cũng giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
• Hiện nay, tại Việt Nam, BCC Pharma là đơn vị đầu tiên tách chiết thành công beta-glucan bằng công nghệ enzyme từ thành tế bào nấm men Saccharomyces cerevisiae với độ tinh khiết cao trên 80%. Đây là thành tựu nghiên cứu giữa giữa Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng Công nghệ sinh học và môi trường trực thuộc Công ty CP BCC Pharma và Viện Công nghệ sinh học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, nằm trong Dự án “Đẩy mạnh đổi mới sáng tạo thông qua nghiên cứu, khoa học và công nghệ” (Dự án FIRST) của Bộ Khoa học & Công nghệ.
• Dòng sản phẩm beta-glucan của BCC gồm ISA với hàm lượng 320mg beta-glucan/1 viên nang và BGPlus với hàm lượng 120mg beta-glucan/viên nang
• Giai đoạn trước và trong hóa xạ trị: BN ung bướu nên dùng ISA 2v/ngày để bổ trợ tiêu diệt các tế bào khối u nhờ cơ chế miễn dịch, giúp tăng cường hiệu quả thu nhỏ khối u.
• Giai đoạn sau hóa xạ trị: sử dụng BGPlus liều 2v/ngày. Bởi ngoài 120mg beta-1,3/1,6-D-glucan, trong BGPlus còn bổ sung đông trùng hạ thảo giúp tăng cường miễn dịch, tăng lưu thông máu, hấp thu dưỡng chất, giúp hồi phục nhanh cùng các vitamin nhóm B hỗ trợ tiêu hóa, thần kinh.

Rất nhiều bệnh nhân ung thư không chết vì khối u mà chết vì suy kiệt do hóa xạ trị. Beta-glucan giảm tác dụng phụ hóa xạ trị, tăng cường miễn dịch toàn thân, giúp  hồi phục nhanh chính là một hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư.

Tài liệu tham khảo:

Positive effects of oral β-glucan on mucositis and leukopenia in colorectal cancer patients receiving adjuvant FOLFOX-4 combination chemotherapy

Modulation of Animal and Human Hematopoiesis by β-Glucans: A Review