Các loại liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư

Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư là phương pháp sử dụng hệ chính thống miễn dịch của cơ thể để tìm kiếm và tiêu diệt tế bào ung thư. Có một số loại liệu pháp miễn dịch khác nhau, nhưng tất cả đều hoạt động bằng cách huấn luyện các tế bào miễn dịch cách nhận biết, phát hiện, truy tìm và tiêu diệt tế bào ung thư. Liệu pháp miễn dịch được đánh giá là một phương pháp hiệu quả, an toàn, ít gây tác dụng phụ nhất trong tất cả các phương pháp điều trị ung thư hiện nay. 

1. Tổng quan

1.1. Liệu pháp miễn dịch là gì? 

Liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư (liệu pháp sinh học) là phương pháp sử dụng hệ thống miễn dịch của chính cơ thể tìm và tiêu diệt tế bào ung thư. 

Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư có thể kết hợp với các phương pháp trị liệu khác như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, được đánh giá hiệu quả vượt trội về hiệu quả và thời gian so với một số phương pháp điều trị truyền thống. Các nhà nghiên cứu đã và đang phát triển các loại thuốc trị liệu miễn dịch mới để tăng cơ hội điều trị nhiều loại ung thư hơn. 

1.2. Liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư hoạt động như thế nào? 

Hệ thống miễn dịch là tuyết phòng thủ hàng đầu của cơ thể có vai trò chống lại những tác nhân gây bệnh có hại cho cơ thể như virus, vi khuẩn, tế bào bị hư hỏng,…

Hệ thống miễn dịch bao gồm nhiều loại tế bào miễn dịch có nhiệm vụ tìm kiếm và tiêu diệt kẻ xâm nhập giữ cho cơ thể luôn khỏe mạnh. 

Tuy nhiên, các tế bào ung thư có thể lẩn tránh được sự phát hiện của hệ thống miễn dịch hoặc làm bất hoạt tế bào miễn dịch tấn công chúng. 

Căn cứ vào cơ chế hoạt động của hệ thống miễn dịch, liệu pháp miễn dịch được phát triển và hoạt động bằng cách: 

– Rèn luyện, hoạt hóa tế bào miễn dịch khiến chúng trở nên mạnh mẽ hơn từ đó có tăng khả năng nhận biết và tiêu diệt tế bào ung thư. 

– Tăng cường sản sinh ra các tế bào miễn dịch có khả năng chống ung thư, từ đó giúp xác định và tiêu diệt tế bào ung thư một cách hiệu quả. 

2. Các loại liệu pháp trong điều trị ung thư

2.1 Liệu pháp kháng thể đơn dòng

Để bảo vệ cơ thể trước những tác nhân xâm nhập gây bệnh, hệ miễn dịch sẽ sản sinh ra các kháng thể và chống lại tình trạng nhiễm trùng. Kháng thể đơn dòng chính là một liệu pháp được phát minh ra để tiêu diệt các tế bào ung thư. 

Kháng thể đơn dòng hoạt động như thế nào:

Các kháng thể đơn dòng do phòng thí nghiệm tạo ra có khả năng tấn công các tế bào ung thư. Ví dụ, chúng có thể ngăn chặn các protein bất thường trong tế bào ung thư. Kháng thể đơn dòng cũng có thể dùng để vận chuyển thuốc, chất phóng xạ để tiêu diệt các tế bào ung thư. 

FDA đã phê duyệt hơn 60 loại thuốc đơn dòng khác nhau để điều trị nhiều loại bệnh ung thư khác nhau. Các loại ung thư phổ biến được điều trị bằng phương pháp kháng thể đơn dòng khác nhau bao gồm:

• Ung thư bàng quang
• Ung thư vú
• Ung thư đại trực tràng
• U lympho, bao gồm u lympho không Hodgkin, u lympho tế bào T ở da và u lympho tế bào 
• Bệnh bạch cầu, bao gồm bệnh bạch cầu nguyên bào lympho cấp tính, bệnh bạch cầu tế bào lông, bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính và bệnh bạch cầu lympho mạn tính
• Bệnh đa u tủy
• Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ.

2.2. Liệu pháp tế bào nuôi cấy

Phương pháp này điều trị cải thiện khả năng tiêu diệt các tế bào ung thư của hệ thống miễn dịch. Có 4 loại liệu pháp nuôi dưỡng chính bao gồm: 

• Liệu pháp tế bào T thụ thể kháng nguyên khảm (CAR) 

Đây là một loại liệu pháp miễn dịch sử dụng hệ thống miễn dịch của chính một người để cố gắng tiêu diệt các tế bào ung thư. Liệu pháp này sử dụng một lượng lớn tế bào T được biến đổi gen để nhận biết và tiêu diệt các tế bào ung thư. 

• Liệu pháp tế bào tiêu diệt tự nhiên thụ thể kháng nguyên chimeric (CAR-NK)

Đây là liệu pháp miễn dịch mới đầy hứa hẹn. Trong liệu pháp CAR NK, tế bào tiêu diệt tự nhiên (NK) được gắn thụ thể kháng nguyên khảm (CAR) để nhận biết các tế bào ung thư tốt hơn, tăng cường khả năng nhận biết và tiêu diệt tế bào ung thư. 

• Liệu pháp tế bào lympho xâm nhập khối u (TIL): 

Liệu pháp này sử dụng tế bào T của bệnh nhân ung thư được lấy từ khối u đã được phẫu thuật cắt bỏ. Những tế bào T này có khả năng nhận biết tế bào ung thư nhưng có số lượng quá ít để tiêu diệt chúng. Các tế bào T này sẽ được nhân lên số lượng lớn trong phòng thí nghiệm sau đó được đưa trở lại bệnh nhân giúp tiêu diệt khối u. 

2.3. Vắc – xin ung thư

Vắc-xin bảo vệ chống lại bệnh ung thư hoạt động bằng cách giúp cơ thể nhận biết các tế bào ung thư và kích thích hệ thống miễn dịch tiêu diệt chúng. 

Các nhà nghiên cứu y tế đang đánh giá các cách khác nhau để tạo ra vắc-xin ung thư. Vắc-xin ung thư thường chứa một trong những chất sau:

– Tế bào ung thư được lấy từ khối u của bệnh nhân

– Protein được thiết kế để báo vào các tế bào ung thư

– Protein đặc hiệu đối với khối u của bệnh nhân ung thư

FDA đã phê duyệt một loại vắc-xin ung thư sử dụng tế bào miễn dịch phản ứng với các kháng nguyên cụ thể trên tế bào ung thư tuyến tiền liệt.

2.4. Chất điều hòa hệ thống miễn dịch 

Chất điều hòa miễn dịch là những chất giúp tăng cường phản ứng của cơ thể  với bệnh ung thư. Các chất điều biến hệ thống miễn dịch bao gồm cytokine, BCG và thuốc điều hòa miễn dịch.

• Liệu pháp Cytokine 

Cytokine là các protein quản lý phản ứng của hệ thống miễn dịch với những kẻ xâm nhập, bao gồm cả tế bào ung thư. Chúng giúp quản lý sự phát triển và hoạt động của tế bào miễn dịch và tế bào máu.

Liệu pháp này dựa vào các protein gọi là interferon và interleukin để kích hoạt phản ứng miễn dịch. 

Interleukin-2 (IL-2):Những protein này giúp các tế bào của hệ thống miễn dịch giao tiếp.  Chúng hiện được sử dụng để điều trị ung thư thận và khối u ác tính đã lan sang các vùng khác của cơ thể. 

Interferon alpha (IFN-alpha): giúp hệ thống miễn dịch của bạn chống lại ung thư và làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư. Chúng hiện đang được sử dụng để điều trị khối u ác tính , ung thư thận và một số  bệnh bạch cầu và u lympho.

• Thuốc điều hòa miễn dịch

Thuốc điều hòa miễn dịch, còn được gọi là thuốc điều chỉnh phản ứng sinh học, là thuốc giúp tăng cường hệ thống miễn dịch. Một số loại thuốc này ngăn chặn khối u ung thư phát triển các mạch máu mới. Thuốc điều hòa miễn dịch bao gồm:

– Thalidomide (Thalomid®).

– Lenalidomide (Revlimid®).

– Pomalidomide (Pomalyst®).

– Imiquimod (Aldara®, Zyclara®).

Thalidomide, lenalidomide và pomalidomide làm cho tế bào giải phóng cytokine IL-2. IL-2 giúp cơ thể bạn tạo thêm tế bào bạch cầu để chống lại ung thư. Ba loại thuốc này cũng giúp ngăn chặn sự phát triển của khối u ung thư. Họ làm điều đó bằng cách ngăn chặn các khối u phát triển các mạch máu mới mà khối u cần để tiếp tục phát triển. Một loại thuốc điều hòa miễn dịch khác, imiquimod, làm cho tế bào giải phóng cytokine.

Xem thêm: Liệu pháp miễn dịch – Giải pháp mới giúp điều trị ung thư phổi hiệu quả 

Tác dụng phụ của liệu pháp miễn dịch

Giống như hầu hết các phương pháp điều trị ung thư, liệu pháp miễn dịch cũng gây ra các tác dụng phụ ảnh hưởng đến cuộc sống thường ngày như:

• Mệt mỏi
• Phát ban ngứa
• Tiêu chảy
• Buồn nôn và nôn
• Giảm nồng độ hormone tuyến giáp

Lợi ích của phương pháp điều trị miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch là một phương pháp điều trị hiệu quả đối với các loại ung thư không đáp ứng với phương pháp điều trị truyền thống hoặc tái phát sau khi điều trị truyền thống. Ngoài ra, đây là một biện pháp an toàn, không gây độc cho cơ thể và ít tác dụng phụ.

Ngoài việc tiêu diệt, ngăn chặn tế bào ung thư phát triển. Phương pháp này còn giúp cơ thể tránh khỏi những tác nhân gây hại giúp cơ thể khỏe mạnh. Từ đó giúp cơ thể phòng tránh được nhiều các bệnh nhiễm khuẩn và nhiễm nấm.

Trên đây là những điều cần biết về liệu pháp miễn dịch trị liệu ung thư – một phương pháp điều trị ung thư hiện đại và an toàn hiện nay.