Bệnh Nhân Ung thư nên làm gì sau xạ trị?

Xạ trị xong có phải cách ly không? hóa trị và xạ trị cần lưu ý những gì? Có cách nào giúp giảm tác dụng phụ của hóa, xạ trị không? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp đầy đủ các vấn đề về hóa và xạ trị.

Xạ trị và hóa trị ung thư là gì?

Hóa trị – xạ trị là hai trong ba phương pháp chính và thường xuyên được chỉ định trong điều trị các bệnh ung thư hiện nay.

Hóa trị liệu là phương pháp dùng các thuốc để điều trị ung thư. Các thuốc này (còn gọi là thuốc hóa chất) có tác dụng gây độc tế bào, và khi được đưa vào cơ thể sẽ có tác dụng tiêu diệt các tế bào ung thư hoặc làm ngừng sự phát triển của chúng.

xa-tri-co-phai-cach-ly-khong
Hóa trị ung thư

 

Trong khi đó, xạ trị liệu là phương pháp tiêu diệt các tế bào ung thư thông qua các bức xạ ion hóa (như tia X, tia gamma, chùm proton, chùm tia điện tử,…). Đây là các tia bức xạ có năng lượng cao, khi chiếu vào tế bào ung thư nó sẽ gây ra sự tổn thương không hồi phục AND của tế bào (như gãy, đảo đoạn, đứt đoạn,…) từ đó hình thành nên các tế bào đột biến và dễ chết. Bên cạnh đó, tia xạ còn tạo ra các gốc tự do, các gốc này cũng hủy hoại tế bào ung thư thông qua việc phá hủy AND hoặc màng tế bào.

xa-tri-co-phai-cach-ly-khong
Xạ trị ung thư

Hóa trị và xạ trị có thể được sử dụng độc lập trong điều trị ung thư hoặc phối hợp với các phương pháp khác nhằm các mục đích:

  • Điều trị triệt căn: Tiêu diệt hoàn toàn các tế bào ung thư
  • Điều trị dự phòng: Phòng ngừa tái phát và di căn sau điều trị
  • Điều trị hỗ trợ: Làm giảm kích thước khối u, tiêu diệt và ngăn chặn sự xâm lấn của khối u, từ đó để hỗ trợ cho phương pháp phẫu thuật và các phương pháp khác.
  • Điều trị giảm nhẹ: giảm bớt các triệu chứng bệnh (thường ở các giai đoạn muộn) như giảm đau, giảm áp, cầm máu,…

Hóa trị và xạ trị đều mang lại nhiều hiệu quả cao trong việc điều trị bệnh ung thư, tuy vậy cả hai phương pháp này đều gây nhiều tổn hại lên các tế bào lành và gây ra những biến chứng hết sức nghiêm trọng lên cơ thể người bệnh. Hầu hết các tác dụng phụ này sẽ hết sau khi người bệnh kết thúc đợt trị liệu bằng hóa trị (hoặc xạ trị).

Có nên hóa xạ trị ung thư không?

xa-tri-co-phai-cach-ly-khong

Tùy vào tình trạng sức khỏe, giai đoạn bệnh mà điều trị bằng hóa  – xạ trị có thể giúp các bệnh nhân ung thư như sau:

  • Giảm thiểu triệu chứng do khối u gây ra cho bệnh nhân.
  • Kiềm chế: hóa – xạ trị giúp làm chậm sự phát triển của khối u.
  • Chữa khỏi: các tế bào ung thư sau khi hóa trị hay xạ trị sẽ không còn tìm thấy và nguy cơ tái phát bệnh không cao.

Đó là lý do tại sao dùng hóa trị và xạ trị để chữa ung thư, tuy nhiên nó cũng mang lại những tác dụng phụ không mong muốn ảnh hưởng tới sức khỏe của người bệnh.

Những tác dụng phụ của xạ trị và hóa trị thường gặp

Ung thư được xem như là tập hợp của nhiều bệnh lý, nên dường như chẳng bao giờ có một phác đồ điều trị ung thư đơn lẻ. Việc chọn lựa phương pháp điều trị phụ thuộc vào vị trí, kích thước của khối u, giai đoạn của bệnh, cũng như tình trạng sức khỏe của người bệnh.

Bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật hoặc hóa trị – xạ trị, hoặc kết hợp cả 3 biện pháp này. Hóa xạ trị là phương pháp điều trị tiêu diệt cả tế bào ung thư và tế bào lành. Đặc biệt là các tế bào máu được sinh ra từ tủy xương, các tế bào đường tiêu hóa, tóc, tim, phổi khiến người bệnh vô cùng đau đớn và khổ sở.

Ngoài ra, bệnh nhân ung thư khi trải qua Hóa – Xạ trị sẽ gặp phải các tác dụng phụ như sau:

  • Dễ bị bội nhiễm do suy giảm số lượng bạch cầu dẫn đến suy giảm sức đề kháng.
  • Giảm số lượng hồng cầu, tiểu cầu trong máu dẫn đến suy giảm chuyển hóa, khó cầm máu khi có vết thương lớn.
  • Buồn nôn và nôn
  • Khô miệng, lở miệng, khó nhai, khó nuốt, sụt cân
  • Tiêu chảy
  • Rụng tóc, thường xảy ra sau từ 3 – 4 tuần của đợt điều trị đầu tiên. Tuy nhiên, nếu sức khỏe tốt tóc mới sẽ mọc trở lại sau một vài tuần kể từ khi kết thúc đợt điều trị cuối cùng.

xa-tri-co-phai-cach-ly-khong

Mức độ nặng nhẹ của các tác dụng phụ của hai phương pháp này phụ thuộc vào loại thuốc, bức xạ và liều lượng cũng như khoảng cách của các đợt điều trị sử dụng và mức độ phát triển của khối u. Theo thống kê cho thấy, 30% bệnh nhân ung thư chết do suy kiệt trước khi chết vì khối u.

Chính vì vậy, việc chú trọng nâng cao chất lượng sống của bệnh nhân ung thư được Tổ chức y tế thế giới coi như là mục tiêu xuyên suốt quá trình điều trị cho người mắc bệnh. Do đó, khi quyết định tham gia hóa – xạ trị người bệnh phải chuẩn bị sức khỏe thật tốt cả trong và sau điều trị .

Hóa trị, xạ trị xong có phải cách ly không?

Để trả lời bệnh nhân xạ trị có cần cách ly không cần xác định bệnh nhân được xạ trị dưới hình thức nào. Tùy hình thức xạ trị khác nhau mà có thể có những ảnh hưởng khác nhau đối với người thân và yêu cầu cách ly khác nhau:

  • Nếu bệnh nhân được xạ trị bên ngoài, sử dụng năng lượng bức xạ để chiếu vào vùng xạ: những bệnh nhân thuộc nhóm này không phải nguồn bức xạ nên không cần phải cách ly với những người xung quanh.
  • Nếu bệnh nhân được xạ trị áp sát hoặc sử dụng các loại thuốc phóng xạ qua đường tiêm, đường uống thì những bệnh nhân này là nguồn phóng xạ và cần cách ly với những người xung quanh. Những bệnh nhân này thường sẽ cần cách ly tại bệnh viện một thời gian, sau khi được đánh giá là an toàn thì mới cho người khác tiếp xúc. Đặc biệt cần cách ly phụ nữ đang mang thai và trẻ nhỏ với những bệnh nhân nhóm này.

Khác với xạ trị, khi tiến hành xạ trị người bệnh có thể là nguồn phóng xạ gây ảnh hưởng đến người khác, nhưng khi tiến hành hóa trị người bệnh không phải là nguồn phóng xạ và không cần thiết phải cách ly mà vẫn có thể giao tiếp với người khác như thông thường.

Tuy nhiên người bệnh nên lưu ý về những dịch cơ thể của mình vẫn còn chứa hóa chất và nên xử lý những dịch cơ thể này một cách cẩn thận không ảnh hưởng đến người khác.

Hóa trị ung thư có đau không?

Bạn có thể cảm nhận có một chút đau khi sử dụng kim tiêm khi đưa thuốc vào cơ thể (giống như khi bạn lấy máu) hoặc bạn cảm thấy đau sau khi điều trị hóa trị 2-3 ngày do tác dụng phụ của thuốc hóa tri.

Nếu bạn cảm thấy đau, nóng rát hoặc bất cứ điều gì bất thường khi điều trị hóa trị, hãy nói với y tá hoặc bác sỹ của bạn ngay lập tức.

Bài viết liên quan

Thực phẩm lành mạnh giúp giảm nguy cơ ung thư vú

11 loại thực phẩm lành mạnh giúp giảm nguy cơ ung thư vú

Ung thư vú là căn bệnh ác tính có thể đe dọa đến sức khỏe và tính mạng của hàng...
Hệ miễn dịch đường ruột

Tại sao hệ miễn dịch đường ruột lại quan trọng đối với sức khỏe như vậy

Hệ miễn dịch đường ruột là một phần quan trọng trong hệ thống miễn dịch tổng thể của cơ thể....
Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị ung thư gan

Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị ung thư gan

Ung thư gan là một trong những loại ung thư phổ biến và có tỷ lệ tử vong cao nhất....